Jedzenie to nie tylko źródło energii. To również sposób na budowanie relacji społecznych, forma przyjemności, a także metoda radzenia sobie z emocjami. Jednak kiedy jedzenie przestaje być świadomym wyborem, a zaczyna przybierać formę niekontrolowanego przymusu, może to oznaczać rozwój kompulsywnego objadania się (BED – Binge Eating Disorder).

To zaburzenie odżywiania polega na spożywaniu nadmiernych ilości jedzenia w krótkim czasie, bez możliwości zatrzymania się, przy czym nie występują zachowania kompensacyjne (takie jak wymioty czy głodówki). W efekcie prowadzi to do przybierania na wadze oraz licznych problemów zdrowotnych i psychicznych.

1. Czym jest kompulsywne objadanie się?

Kompulsywne objadanie się (BED) to zaburzenie psychiczne, które objawia się poprzez:

• regularne napady jedzenia,
• brak kontroli nad spożywaniem dużej ilości pokarmu,
• silne emocje negatywne po epizodach, takie jak wstyd i poczucie winy,
• brak prób „naprawienia” objadania (czyli bez wymiotów, ćwiczeń czy leków przeczyszczających).

Co istotne, napady mogą występować nawet kilka razy w tygodniu lub codziennie. W przeciwieństwie do bulimii, osoby cierpiące na BED zazwyczaj nie podejmują działań mających na celu „pozbycie się” nadmiaru kalorii. Dlatego BED często prowadzi do nadwagi lub otyłości, mimo że wiele osób podejmuje próby odchudzania.

2. Objawy kompulsywnego objadania się

Zarówno objawy psychiczne, jak i fizyczne mogą wskazywać na rozwój BED. Dlatego warto znać je wszystkie, aby w porę zareagować.

Zachowania związane z jedzeniem:

• spożywanie dużej ilości jedzenia w krótkim czasie, nawet bez uczucia głodu,
• jedzenie potajemnie – np. nocą lub w samotności,
• szybkie, kompulsywne spożywanie posiłków bez kontroli,
• brak uczucia sytości lub kontynuowanie jedzenia mimo dyskomfortu,
• jedzenie pod wpływem stresu, złości, smutku lub nudy.

Konsekwencje emocjonalne:

• silne poczucie winy i wstydu po epizodach,
• niska samoocena i krytyka własnego wyglądu,
• objawy depresji i lęku, często związane z ciałem i relacjami,
• unikanie spotkań i sytuacji społecznych związanych z jedzeniem.

Objawy fizyczne:

• wzrost masy ciała,
• dolegliwości trawienne (np. zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha),
• przewlekłe zmęczenie i brak energii,
• zwiększone ryzyko chorób metabolicznych (cukrzycy typu 2, nadciśnienia, zaburzeń lipidowych).

Warto zaznaczyć, że nie każda osoba z nadwagą cierpi na BED, jednak kompulsywne objadanie się często prowadzi do problemów zdrowotnych, jeśli nie zostanie odpowiednio rozpoznane i leczone.

3. Przyczyny kompulsywnego objadania się

BED ma złożone podłoże, a jego rozwój jest wynikiem działania wielu czynników – psychologicznych, społecznych i biologicznych.

Czynniki psychologiczne:

• depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia nastroju,
• niska samoocena, negatywny obraz ciała,
• trudności w radzeniu sobie z emocjami – jedzenie pełni funkcję „regulatora emocji”.

Społeczne i kulturowe:

• presja wyglądu i kult ciała promowany w mediach,
• powtarzające się diety i restrykcje żywieniowe, które mogą prowadzić do napadów objadania,
• przekonania wyniesione z dzieciństwa, takie jak „jedz wszystko z talerza” czy „jedzenie to nagroda”.

Czynniki biologiczne:

• zaburzenia neuroprzekaźników w mózgu, m.in. serotoniny,
• predyspozycje genetyczne,
• współwystępowanie z innymi zaburzeniami (np. ADHD, OCD).

Z tego powodu leczenie BED wymaga indywidualnego podejścia, uwzględniającego zarówno aspekty psychiczne, jak i fizjologiczne.

4. Jak leczyć kompulsywne objadanie się?

Skuteczne leczenie BED to proces, który wymaga czasu, zrozumienia i profesjonalnego wsparcia. Nie chodzi o kolejną dietę, lecz o pracę nad emocjami, schematami myślowymi i nawykami.

Najczęściej stosowane formy leczenia:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – uznawana za najskuteczniejszą formę leczenia BED,
• Psychoterapia indywidualna lub grupowa – pozwala zrozumieć mechanizmy i emocje towarzyszące objadaniu,
• Konsultacja z dietetykiem – celem jest wprowadzenie regularnych, neutralnych emocjonalnie posiłków,
• Farmakoterapia – w niektórych przypadkach pomocne są leki antydepresyjne lub stabilizujące nastrój,
• Mindfulness i techniki relaksacyjne – pomagają odzyskać kontakt z ciałem i emocjami.

Warto pamiętać, że leczenie BED wymaga systematyczności i zaangażowania, ale daje realną szansę na poprawę jakości życia.

5. Jak wspierać osobę cierpiącą na BED?

• Nie oceniaj i nie narzucaj rozwiązań – komentarze typu „po prostu przestań tyle jeść” są krzywdzące.
• Zamiast tego okaż zrozumienie i cierpliwość – podkreśl, że nie musi radzić sobie sama.
• Unikaj uwag o wyglądzie – mogą pogłębiać poczucie winy i wstydu.
• Pomóż znaleźć specjalistę – psycholog, psychiatra lub psychodietetyk to kluczowe osoby w procesie zdrowienia.

Podsumowanie – jak rozpoznać i leczyć kompulsywne objadanie się?

• Objawy: napady objadania, brak kontroli, wstyd, wzrost masy ciała.
• Przyczyny: emocje, stres, zaburzenia neurochemiczne, presja społeczna.
• Skutki: otyłość, problemy zdrowotne, depresja, wycofanie społeczne.
• Leczenie: psychoterapia, CBT, dietetyka, leki, mindfulness.

Kompulsywne objadanie się to poważne zaburzenie psychiczne, ale można je skutecznie leczyć. Najważniejsze to nie czekać, lecz działać i szukać profesjonalnej pomocy.

#kompulsywneobjadaniesie #bed #zaburzeniaodżywiania #objawybed #leczeniebed #terapiabed #emocjeajedzenie #napadyobjadania #psychodietetyka #zdrowiepsychiczne