Czego nie mówić osobie z OCD? 5 zwrotów, których warto unikać

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (Obsessive-Compulsive Disorder, OCD) to poważne zaburzenie psychiczne, które często jest bagatelizowane i źle rozumiane przez otoczenie. Osoby cierpiące na OCD zmagają się z natrętnymi myślami (obsesjami) i przymusowymi zachowaniami (kompulsjami), które powodują silny lęk i znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie.

Niestety, wiele osób z OCD spotyka się z niezrozumieniem, co dodatkowo pogarsza ich samopoczucie. Z tego powodu warto wiedzieć, jakich słów unikać w rozmowie. Niektóre komentarze, choć nie są wypowiadane w złej wierze, mogą sprawić, że osoba z OCD poczuje się jeszcze gorzej.

Poniżej znajdziesz 5 rzeczy, których lepiej nie mówić osobie z OCD, a także propozycje bardziej wspierających odpowiedzi.

1. „Po prostu przestań to robić”

💬 „Nie przesadzaj, po prostu przestań sprawdzać te drzwi.”

Dlaczego to nie pomaga?

Osoba z OCD nie może po prostu przestać wykonywać kompulsji, nawet jeśli zdaje sobie sprawę, że są irracjonalne. Chociaż mogłoby się wydawać, że wystarczy „przestać o tym myśleć” i zignorować rytuały, to w rzeczywistości jest to niezwykle trudne.

Przymusowe zachowania wynikają z silnego lęku, a próba ich powstrzymania bez odpowiedniej terapii może prowadzić do jeszcze większego napięcia. W efekcie osoba czuje się przytłoczona i sfrustrowana.

Lepsza reakcja:

• „Widzę, że to dla Ciebie trudne. Czy mogę Ci jakoś pomóc?”
• „Nie musisz tego robić sam/a. Może chcesz porozmawiać o tym, co czujesz?”

2. „Ja też mam OCD, bo lubię mieć porządek”

💬 „Ja też jestem trochę OCD – uwielbiam, gdy wszystko jest idealnie ułożone.”

Dlaczego to nie pomaga?

Często można usłyszeć, że ktoś „ma OCD”, bo lubi, gdy wszystko jest uporządkowane. Jednak w rzeczywistości OCD to coś znacznie poważniejszego niż zwykła dbałość o porządek.

To zaburzenie psychiczne, które powoduje silny, wyniszczający lęk i może pochłaniać osobie wiele godzin dziennie. Osoby z OCD nie wykonują rytuałów dlatego, że chcą, ale dlatego, że czują się do nich zmuszone.

Lepsza reakcja:

• „Wiem, że OCD to coś więcej niż tylko dbanie o porządek. Jak się dziś czujesz?”
• „Chciałbym lepiej zrozumieć, czym jest OCD. Czy chcesz mi o tym opowiedzieć?”

3. „To wszystko jest w Twojej głowie”

💬 „Gdybyś się tak nie zamartwiał/a, OCD by zniknęło. Po prostu o tym nie myśl.”

Dlaczego to nie pomaga?

Wiele osób błędnie uważa, że OCD to jedynie problem wywołany nadmiernym myśleniem. W rzeczywistości jest to zaburzenie związane z nieprawidłową pracą mózgu i neuroprzekaźników, a nie zwykłe „zamartwianie się”.

Osoby z OCD nie mogą po prostu „przestać myśleć” o swoich obsesjach – im bardziej próbują je ignorować, tym bardziej się nasilają. To błędne koło, które trudno przerwać bez odpowiedniej terapii.

Lepsza reakcja:

• „Wiem, że to nie jest łatwe. Może chcesz porozmawiać o tym, jak się dziś czujesz?”
• „Czy jest coś, co mogę zrobić, żeby Ci pomóc?”

4. „To nie jest takie poważne, inni mają gorzej”

💬 „Nie przesadzaj, ludzie mają większe problemy.”

Dlaczego to nie pomaga?

Porównywanie problemów nie sprawia, że osoba czuje się lepiej. Wręcz przeciwnie – może poczuć, że jej cierpienie jest bagatelizowane. OCD może prowadzić do poważnych trudności w pracy, w relacjach i w codziennych obowiązkach.

Osoby z OCD często i tak już czują się winne z powodu swoich obsesji i kompulsji. Takie komentarze mogą jedynie pogłębić ich poczucie osamotnienia.

Lepsza reakcja:

• „Widzę, że to dla Ciebie trudne. Nie jesteś w tym sam/a.”
• „Masz prawo czuć się tak, jak się czujesz. Jestem tutaj dla Ciebie.”

5. „Terapia i leki to przesada, musisz sam/a się z tym uporać”

💬 „Nie potrzebujesz terapii, po prostu weź się w garść.”

Dlaczego to nie pomaga?

OCD to poważne zaburzenie, które wymaga profesjonalnej pomocy. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT), szczególnie technika ekspozycji i zapobiegania reakcji (ERP), oraz w niektórych przypadkach farmakoterapia (SSRI), są najskuteczniejszymi metodami leczenia.

Bagatelizowanie znaczenia terapii może sprawić, że osoba poczuje się winna i zniechęci się do szukania pomocy. Warto pamiętać, że leczenie OCD to nie oznaka słabości, ale świadomy krok w stronę poprawy jakości życia.

Lepsza reakcja:

• „To świetnie, że szukasz pomocy. Jestem dumny/a, że o siebie dbasz.”
• „Jeśli kiedykolwiek będziesz potrzebować wsparcia w leczeniu, jestem tutaj.”

Jak wspierać osobę z OCD?

• Bądź cierpliwy/a – OCD to zaburzenie, którego nie można „wyłączyć” na zawołanie.
• Nie zmuszaj do zmian – Terapia to proces, który wymaga czasu.
• Słuchaj bez oceniania – Czasem najlepszym wsparciem jest po prostu wysłuchanie.
• Zachęcaj do profesjonalnej pomocy – Terapia i leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia.

Słowa mają ogromne znaczenie. Jeśli okażesz zrozumienie, osoba z OCD poczuje się mniej samotna i bardziej akceptowana.